เดินไป วาดไป: เจ้าฟ้านริศฯ กับตำหนักพรรณราย

: ฅน บางกอก

30/04/2566

……….ตำหนักพรรณราย ตั้งอยู่ในพื้นที่ของมหาวิทยาลัยศิลปากร วังท่าพระ และเป็นหนึ่งในกลุ่มอาคาร (เรือน) ของหอศิลป์ มหาวิทยาลัยศิลปากรในปัจจุบัน  หากแบ่งกลุ่มเรือนโดยเคร่าตามการใช้งาน (Function) และรูปแบบ (Style) ที่ผ่านกาลเวลามาถึงปัจจุบัน สามารถแบ่งได้เป็น ๓ พื้นที่หลักๆคือ

……….๑. พื้นที่ของท้องพระโรง มีรูปแบบสถาปัตยกรรมแบบไทยประพณี

……….๒. พื้นที่ของตำหนักกลาง ต่อจากพื้นที่ส่วนท้ายของท้องพระโรง

……….๓. พื้นที่ของตำหนักพรรณราย แยกเรือนออกมาจากกลุ่มเรือนสองหลังมาทางทิศตะวันตก (๑. และ ๒. อยู่ภายใต้ชายคาเดียวกัน)

……….อย่างไรก็ดี มักมีคนเรียกตำหนักกลางว่าตำหนักพรรณรายด้วย เหตุผลหนึ่งเพราะในปัจจุบันตำหนักกลางกับตำหนักพรรณรายมีรูปร่างหน้าตาในลักษณะเดียวกัน  ต่างจากท้องพระโรงคงเป็นพื้นที่โปร่ง โล่ง สอดคล้องกับการใช้งานกับพื้นที่ส่วนโถง (Hall) ของหอศิลป์ในปัจจุบัน

……….ตำหนักพรรณรายเป็นชื่อมาจาก “พระองค์เจ้าพรรณาราย” คือพระมารดาของสมเด็จฯเจ้าฟ้ากรมพระยานริศรานุวัดติวงศ์ (เจ้าฟ้านริศฯ) โดยมีการสร้างเพิ่มเติมจากเรือนท้องพระโรงตั้งแต่สมัยกรมหมื่นเจษฎาบดินทร์ (คือรัชกาลที่ ๓ ในเวลาต่อมา) หากดูจากรูปแบบศิลปะ-สถาปัตยกรรม ก็สามารถแยกช่วงเวลาการสร้างกลุ่มเรือนเหล่านี้ได้เช่นกัน (มีการซ่อมหลายครั้ง แต่คงรูปแบบเดิม)

……….ตำหนักพรรณราย (เรือนที่อยู่กลางภาพ) มีรูปแบบศิลปะ-สถาปัตยกรรมโดยรวมแยกต่างจากท้องพระโรง (เรือนสีแดงฝั่งขวา)  มีการใช้สอยพื้นที่เรือนแบบ “ตึกฝรั่ง” คือเป็นเรือนสองชั้น โครงสร้างแบบผนังรับน้ำหนัก ก่ออิฐถือปูนรวมถึงตกแต่งลวดลายแบบศิลปะตะวันตกที่มีความนิยมในช่วงเวลานั้น (สร้างสมัยรัชกาลที่ ๕)  ใช้บานหน้าต่างจำนวนมากเพื่อช่วยระบายอากาศ  มีการออกแบบฝ้าเพดานให้เป็นฉนวนกันความร้อนจากหลังคา และใช้ “ไม้มอบ” (คิ้ว-บัว) ช่วยเก็บงาน (Finishing) เพื่อให้งานแลดูเรียบร้อย

……….นอกจากนี้ ตำหนักพรรณรายยังเป็นหนึ่งในตำหนักสำคัญที่เจ้าฟ้านริศฯเคยประทับกับพระมารดา (อยู่เป็นครอบครัวแบบสังคมไทย) ก่อนที่จะทรงย้ายไปประทับที่ “บ้านปลายเนิน” ในเวลาต่อมา

……….เจ้าฟ้านริศฯ ประสูติ วันขึ้น ๑๑ ค่ำ เดือน ๖ (ตามจันทรคติ)  หากเทียบวันตามจันทรคติของปีนี้ (พ.ศ. ๒๕๖๖) จะตรงกับวันที่ ๓๐ เมษายน (ต่างจากวันที่ประสูติตามสุริยคติคือวันที่ ๒๘ เพียง ๒ วัน) เช้าวันนี้บรรยากาศครึ้มดี ไม่รู้สึกร้อนเหมือนหลายวันที่ผ่านมา แถมยินเสียงพระพิรุณทักเป็นช่วงๆ  เลยลงสีชุ่มฉ่ำตามบรรยากาศที่เห็นละกัน  😊😎

 

เดินไป วาดไป: : เจ้าฟ้านริศฯ กับตำหนักพรรณราย

ลายเส้นปากกาหมึกซึม

ขนาดกระดาษ  A5

ลงสี  ๑๕ นาที